ธาตุเหล็กเป็นธาตุเคมีที่มีสัญลักษณ์ธาตุ Fe และหมายเลขอะตอม 26 ธาตุเหล็กเป็นธาตุโลหะทรานซิชันหมู่ 8 และคาบ 4 สัญลักษณ์ Fe ย่อมาจาก ferrum ในภาษาละติน
ประโยชน์ของธาตุเหล็ก
ธาตุเหล็กมีความสำคัญต่อร่างกายมนุษย์เป็นอย่างมาก มีหน้าที่หลักในการสร้างเม็ดเลือดแดง ซึ่งทำหน้าที่ลำเลียงออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย ธาตุเหล็กยังมีความสำคัญต่อการทำงานของระบบประสาท ระบบภูมิคุ้มกัน และการพัฒนาของเซลล์ต่างๆ ในร่างกายอีกด้วย
ประโยชน์ของธาตุเหล็กที่สำคัญมีดังนี้
- ช่วยป้องกันและรักษาโรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก
ธาตุเหล็กเป็นส่วนประกอบสำคัญของฮีโมโกลบิน ซึ่งเป็นโปรตีนที่อยู่ในเม็ดเลือดแดง ทำหน้าที่ลำเลียงออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย หากร่างกายขาดธาตุเหล็ก ฮีโมโกลบินในเลือดก็จะลดลง ส่งผลให้เกิดภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก อาการของภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก ได้แก่ เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย ซีด ใจสั่น เวียนศีรษะ เป็นต้น
- ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานของระบบประสาท
ธาตุเหล็กมีความสำคัญต่อการทำงานของระบบประสาท โดยช่วยสร้างสารสื่อประสาทต่างๆ เช่น เซโรโทนิน โดปามีน และนอร์เอพิเนฟรีน สารสื่อประสาทเหล่านี้มีหน้าที่ควบคุมการทำงานของสมองและระบบประสาทต่างๆ หากร่างกายขาดธาตุเหล็ก อาจส่งผลต่อการทำงานของระบบประสาท เช่น เกิดอาการซึมเศร้า อารมณ์แปรปรวน สมาธิสั้น เป็นต้น
- ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน
ธาตุเหล็กมีความสำคัญต่อการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน โดยช่วยสร้างเซลล์เม็ดเลือดขาว ซึ่งเป็นเซลล์ที่ทำหน้าที่ต่อสู้กับเชื้อโรคต่างๆ หากร่างกายขาดธาตุเหล็ก อาจส่งผลให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง เกิดการติดเชื้อได้ง่ายขึ้น
- ช่วยในการเจริญเติบโตของเซลล์ต่างๆ ในร่างกาย
ธาตุเหล็กมีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตของเซลล์ต่างๆ ในร่างกาย โดยช่วยสร้างโปรตีนต่างๆ ซึ่งเป็นส่วนประกอบสำคัญของเซลล์ หากร่างกายขาดธาตุเหล็ก อาจส่งผลต่อการเจริญเติบโตของเซลล์ต่างๆ เช่น เด็กอาจเติบโตช้ากว่าปกติ ผู้ใหญ่อาจเกิดปัญหาผมร่วง เล็บเปราะ เป็นต้น
- ช่วยในกระบวนการเผาผลาญอาหาร
ธาตุเหล็กมีความสำคัญต่อกระบวนการเผาผลาญอาหาร โดยช่วยสร้างเอนไซม์ต่างๆ ที่ใช้ในการย่อยอาหารและเผาผลาญพลังงาน หากร่างกายขาดธาตุเหล็ก อาจส่งผลต่อกระบวนการเผาผลาญอาหาร เช่น รู้สึกเหนื่อยง่าย ไม่มีแรง เป็นต้น
แหล่งอาหารที่มีธาตุเหล็ก
ธาตุเหล็กสามารถพบได้ในอาหารทั้งจากพืชและสัตว์ โดยธาตุเหล็กที่พบในพืชจะดูดซึมได้น้อยกว่าธาตุเหล็กที่พบในสัตว์ แหล่งอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง ได้แก่
- เนื้อสัตว์ เช่น เนื้อวัว เนื้อหมู เนื้อไก่ เลือด
- อาหารทะเล เช่น หอยนางรม ปลาแซลมอน ปลาทูน่า
- ธัญพืช เช่น จมูกข้าวสาลี ข้าวโอ๊ต
- ผักใบเขียว เช่น คะน้า ผักโขม ตำลึง
- ผลไม้แห้ง เช่น ลูกพรุน ลูกเกด
ภาวะขาดธาตุเหล็ก
ภาวะขาดธาตุเหล็กเป็นภาวะที่ร่างกายได้รับธาตุเหล็กไม่เพียงพอต่อความต้องการ ภาวะนี้อาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น การมีประจำเดือน การรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กต่ำ การดูดซึมธาตุเหล็กบกพร่อง เป็นต้น ภาวะขาดธาตุเหล็กอาจทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย ซีด ใจสั่น เวียนศีรษะ เป็นต้น
หากพบว่ามีอาการที่บ่งชี้ว่าอาจขาดธาตุเหล็ก ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรักษาอย่างเหมาะสม
